Uzman Diyetisyen Aslıhan Küçük Budak çocukluk döneminde yaşanan obezite hakkında bilgiler verdi.

Türkiye'de her beş çocuktan biri kilolu veya obezdir. Çocukluk döneminde kilolu olan bireylerin %30'u yetişkinlikte de obez olmaktadır. Obez çocukların damar yaşları daha yüksektir. Günlük 3 saatten fazla televizyon izleyen çocukların kilolu olma ihtimali diğerlerine göre %45 daha fazladır. Aileleriyle yemek yiyen çocuklar ise daha az yağlı beslenmekte ve obez olma ihtimalleri düşümektedir.

Uzman Diyetisyen Aslıhan Küçük Budak

Obeziteye Sebep Olan Faktörler Nelerdir?

  • Yaş: Yaş ilerledikçe obezite riski artmaktadır.

  • Cinsiyet: Kadınlarda, erkeklere göre obezite riski daha yüksektir.

  • Genetik Faktörler: Obezite %25-30 oranında genetik etmenlere bağlıdır. Anne ve babanın kilolu olması, çocuğun da kilolu olma ihtimalini artırmaktadır.

  • Sosyal ve Ekonomik Durum: Gelişmiş ülkelerde ve sosyoekonomik düzeyi yüksek toplumlarda obezite riski daha fazladır. Apartman yaşamı ve olumsuz çevre koşulları obezite riskini artıran faktörler arasındadır.

  • Fiziksel Aktivite Azlığı: Teknolojinin gelişmesiyle birlikte çocuklar televizyon ve bilgisayara daha fazla vakit ayırmakta, yeşil alan eksikliği ve apartman yaşamı gibi etmenler nedeniyle hareketsiz bir yaşam sürmektedir.

  • Aile Faktörleri: Parçalanmış aile yapısı, yaşlı ebeveynler, tek çocuk olma durumu ve aile içi geçimsizlik gibi faktörler obezite riskini artırmaktadır.

  • Beslenme Alışkanlıkları: Yanlış besin seçimi, fast food tüketimi, şekerli ve yağlı gıdaların fazla tüketilmesi obeziteye yol açmaktadır.

    Yeni sağlık çetesi mi; Kadınlara ilaç verip sahte kürtaj yaptılar Yeni sağlık çetesi mi; Kadınlara ilaç verip sahte kürtaj yaptılar

Ayrıca, Covid-19 pandemisi nedeniyle artan ekran süreleri de çocuklarda fiziksel aktivitenin azalmasına neden olmuştur. Araştırmalar, ekran karşısında geçirilen her 1 saatin, yetişkinlikte obez olma riskini %7 oranında artırdığını göstermektedir. Günlük 4 saatten fazla ekran başında vakit geçiren çocuklar, daha az fiziksel aktivite yapmakta ve vücut kitle indeksleri (VKİ) günlük 2 saatten az ekran süreci olanlara göre daha yüksek olmaktadır.

Ayrıca, şekerli içeceklerin fazla tüketimi obezitenin en önemli nedenlerinden biridir. Fazla karbonhidrat ve şekerli içecek tecek tüketen çocuklar, aynı zamanda mikronutrient eksikliği riski de taşımaktadır. Öğün atlamak, özellikle kahvaltı yapmamak, obeziteye yatkınlığı artırmaktadır.

Obeziteyi Önlemek İçin Neler Yapılabilir?

  • Çocuklara sağlıklı ara ve ana öğünler hazırlanmalı, yemeklerini bitirmeleri konusunda zorlanmamalıdır.

  • Yüksek kalorili ve yağlı atıştırmalıklar yasaklanmamalı ancak sınırlandırılmalıdır.

  • Çocuklar mutfakta yemek hazırlama sücrecine dahil edilmelidir.

  • Yeni besinleri denemeleri için cesaretlendirilmelidir.

  • Çocuklar besinlerle ödüllendirilmemeli veya cezalandırılmamalıdır.

  • Fazla kilolu olduğu düşünülen çocuklar, bir çocuk hekimi ve beslenme uzmanı tarafından takip edilmelidir.

  • Beslenme uzmanından destek alınarak çocuğun yaşına ve ihtiyacına uygun beslenme programı oluşturulmalıdır.

  • Evde yüksek kalorili ve sağlıksız yiyecekler bulundurulmamalıdır.

  • Televizyon ve bilgisayar başında geçirilen süre sınırlandırılmalıdır.

  • Ailece yemek yeme alışkanlığı kazandırılmalıdır.

  • Çocuklarla birlikte düzenli fiziksel aktiviteler yapılmalıdır.

  • Su içme alışkanlığı kazandırılmalıdır.

  • Ara öğünlerde sağlıksız besinler yerine sağlıklı alternatifler sunulmalıdır.

Unutmayalım ki sağlıklı beslenme, kesin ve katı kurallar içermeyen, bireyin kendi doğru seçimlerini yapabileceği bir planlamadır.