Silivri açıklarında meydana gelen 6.2 büyüklüğündeki deprem, Marmara Denizi altındaki sismik boşluğa dikkatleri bir kez daha çekti. Uzmanlara göre bu kırılma, uzun süredir enerji biriktiren ve İstanbul'u doğrudan etkileyebilecek büyük bir segmenti tetikleyebilir. Peki geçmişte de aynı senaryo yaşanmış mıydı?

Jeologlara göre İstanbul açıklarında büyük bir kırılma ihtimali her geçen gün artıyor. Detaylı veriler ve tarihsel karşılaştırmalar haberimizde.

Dün Silivri açıklarında meydana gelen 6.2 büyüklüğündeki depremin ardından, Marmara Denizi ve Kuzey Anadolu Fay Hattı (KAF) üzerindeki sismik riskler yeniden gündeme geldi. Bu bölge, tarihsel olarak büyük depremlere sahne olmuş ve gelecekteki olası depremler için dikkatle izlenmektedir.

SİSMİK AKTİVİTE VE MARMARA DENİZİ

KAF, Türkiye'nin en aktif ve tehlikeli fay hatlarından biridir. 1939 Erzincan Depremi'nden bu yana, bu fay hattı üzerinde doğudan batıya doğru ilerleyen bir dizi büyük deprem meydana gelmiştir. Bu depremler, fay hattı boyunca biriken stresin bir segmentten diğerine transferiyle açıklanabilir. Örneğin, 1999 İzmit Depremi'nin ardından batıya doğru bir stres transferi olduğu ve bu durumun Marmara Denizi'nde yeni bir büyük depremin habercisi olabileceği düşünülmektedir.

SİSMİK BOŞLUKLAR VE GELECEKTEKİ DEPREM RİSKİ

Marmara Denizi'nin batısında, özellikle Silivri açıklarında meydana gelen son deprem, bu bölgedeki sismik aktivitenin bir göstergesidir. Ancak, Marmara Denizi'nin doğusunda, özellikle Adalar Fayı ve Kumburgaz Fayı gibi segmentlerde uzun süredir büyük bir deprem meydana gelmemiştir. Bu durum, bu bölgelerin "sismik boşluk" olarak tanımlanmasına neden olmuştur. Sismik boşluklar, uzun süreli stres birikiminin olduğu ve gelecekte büyük depremlerin meydana gelebileceği alanlar olarak kabul edilir.

Sivil İnisiyatiften Kurumsal Güce: Gönülbirliği Federasyonla Taçlandı Sivil İnisiyatiften Kurumsal Güce: Gönülbirliği Federasyonla Taçlandı

STRES TRANSFERİ

Tarihsel veriler, Marmara Denizi'nde meydana gelen büyük depremlerin genellikle fay hattı boyunca biriken stresin transferiyle ilişkili olduğunu göstermektedir. Örneğin, 1912 Mürefte Depremi'nin ardından, 1999 İzmit Depremi gibi büyük depremler meydana gelmiştir. Bu durum, fay hattı boyunca biriken stresin zamanla farklı segmentlerde büyük depremlere yol açabileceğini göstermektedir.

Silivri açıklarında meydana gelen 6.2 büyüklüğündeki deprem, Marmara Denizi'ndeki sismik aktivitenin devam ettiğini ve bölgedeki stres birikiminin sürdüğünü göstermektedir. Bu durum, özellikle Marmara Denizi'nin doğusundaki sismik boşluklar için bir uyarı niteliğindedir. Gelecekte bu bölgelerde büyük depremlerin meydana gelme olasılığı bulunmaktadır. Bu nedenle, bölgedeki yapıların depreme dayanıklı hale getirilmesi, halkın deprem konusunda bilinçlendirilmesi ve acil durum planlarının hazırlanması büyük önem taşımaktadır.

Deprem riski, Marmara Bölgesi'nin kaçınılmaz bir gerçeğidir. Bu riskle başa çıkmak için bilimsel veriler ışığında gerekli önlemlerin alınması ve toplumun bu konuda bilinçlendirilmesi hayati önem taşımaktadır.

TARİHSEL BÜYÜK DEPREMLER VE FAY SEGMENTLERİ

 10 Eylül 1509 - “Küçük Kıyamet” Depremi

  • Büyüklük: ~7.2
  • Fay Segmenti: Kuzey Anadolu Fayı'nın Orta Marmara segmenti
  • Not: İstanbul açıklarında, Adalar ve Yalova açıklarına kadar etkili olan bir kırılma yaşanmıştır.

22 Mayıs 1766 Depremi

  • Büyüklük: ~7.1
  • Fay Segmenti: Büyük ihtimalle Orta ve Doğu Marmara segmentleri
  • Not: Bu depremi yaklaşık 2 ay sonra, Temmuz 1766'da Marmara'nın batısında başka bir deprem izlemiştir. Yani fay sistemi çift taraflı olarak çalışmıştır.

10 Temmuz 1894 Depremi

  • Büyüklük: ~7.0
  • Fay Segmenti: Çınarcık Havzası segmenti (Orta Marmara Fayı)
  • Not: İstanbul’un tarihi yarımadasında büyük hasar bırakmıştır. Denizde kırıldığı düşünülür.

9 Ağustos 1912 Mürefte Depremi

  • Büyüklük: 7.4
  • Fay Segmenti: Ganos Fayı (KAF'ın Marmara'nın batısındaki uzantısı)
  • Not: Mürefte, Şarköy, Tekirdağ çevresinde çok etkili olmuştur. KAF’ın batıya doğru enerji transferi sürecinde önemli bir kırılmadır.

17 Ağustos 1999 Gölcük Depremi

  • Büyüklük: 7.4
  • Fay Segmenti: İzmit Segmenti (KAF’ın doğu Marmara kolu)
  • Not: KAF'ın doğudan batıya doğru domino etkisiyle kırılmaya devam ettiği büyük örneklerden biridir. Bu deprem, kırılmamış olan İstanbul açıklarındaki “sismik boşluk” segmentine stres transferi yapmıştır.

MODERN DÖNEM DEPREMİ

23 Nisan 2025 – Silivri Açıkları Depremi

  • Büyüklük: 6.2
  • Fay Segmenti: Güney Marmara - Ganos Segmenti'nin doğu ucu veya batı Çınarcık segmentine geçiş zonu
  • Not: Bu deprem, kırılmamış Orta Marmara fay segmentine (özellikle Çınarcık Havzası civarı) stres transferi yapabilecek potansiyelde olup, bu açıdan dikkatle izlenmektedir.

FAY SEGMENTLERİ ÖZET HARİTASI (SÖZEL)

Kuzey Anadolu Fayı'nın Marmara Denizi altındaki kolları üç ana segment olarak değerlendirilir:

  1. Batı Segment (Ganos Fayı) – Şarköy açıklarından Marmara Ereğlisi’ne kadar uzanır. 1912’de kırıldı.
  2. Orta Segment (Orta Marmara Fayı / Sismik Boşluk) – Silivri açıklarından Adalar açıklarına kadar uzanır. 1766’dan beri kırılmadı. Beklenen büyük İstanbul depreminin merkezi burasıdır.
  3. Doğu Segment (Çınarcık Havzası Fayı) – Adalar’dan İzmit Körfezi girişine kadar devam eder. Kısmen 1894’te ve 1999’da kırılmış olabilir.

KUZEY ANADOLU FAYI’NDA DOMİNO ETKİSİ VE STRES TRANSFERİ

1. Kuzey Anadolu Fayı: Batı’ya Göçen Bir Kırılma Sistemi

KAF, doğudan batıya doğru kırılan bir sistemdir. 1939 Erzincan Depremi’nden beri, kırılmalar adeta bir domino taşı gibi batıya ilerlemiş, her büyük deprem kendinden sonra gelecek bir başka büyük depremin habercisi olmuştur.

KRONOLOJİK KIRILMA SIRASI VE SEGMENTLER

[1939] Erzincan Depremi – M7.9

  • Kırılan Segment: Kuzeydoğu Anadolu
  • Stres Transferi: Batıya → Amasya-Tokat tarafı

 [1942] Tokat-Niksar – M7.0

  • Kırılan Segment: Tokat Fayı
  • Stres Transferi: Daha batıya → Amasya-Sungurlu tarafı

[1943] Tosya – M7.6

  • Kırılan Segment: Tosya Segmenti
  • Stres Transferi: Batıya → Gerede-Bolu

[1944] Bolu-Gerede – M7.4

  • Kırılan Segment: Gerede Segmenti
  • Stres Transferi: Batıya → Düzce-Adapazarı

[1957] Abant – M7.1

  • Kırılan Segment: Mudurnu Segmenti
  • Stres Transferi: Batıya → Sakarya

[1967] Adapazarı – M7.1

  • Kırılan Segment: Hendek Segmenti
  • Stres Transferi: Batıya → İzmit Körfezi

[1999] İzmit – M7.4

  • Kırılan Segment: İzmit Körfezi – Gölcük
  • Stres Transferi: Batıya → Marmara Denizi altındaki "Orta Marmara Sismik Boşluğu"

Not: Bu noktada kırılma batıya dayanır, çünkü Orta Marmara segmenti 1766'dan beri kırılmamıştır. Bu bölgeye büyük stres yüklenmiştir.

SİSMİK BOŞLUK NEDİR?

Sismik boşluk, çevresindeki diğer segmentler kırılmış olmasına rağmen uzun süre kırılmamış ve büyük enerji biriktirmiş alanlara denir. Marmara Denizi'nin orta kısmı, özellikle Silivri-Adalar-Çınarcık Havzası arasındaki bölüm, 250 yıldan fazladır kırılmamıştır ve Marmara’daki en büyük potansiyel tehlike buradadır.