İstanbul’daki kentsel dönüşüm projeleri, yıllardır hem hükümet ve yerel yönetimler hem de vatandaşlar için öncelikli bir konu olmayı sürdürüyor. İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) iştiraki olan İstanbul Konut İmar Plan Sanayi ve Ticaret A.Ş. (KİPTAŞ), bu projelerde önemli bir rol üstleniyor ve riskli yapıların dönüştürülmesi, vatandaşların güvenli yaşam alanlarına kavuşması adına büyük bir sorumluluk taşıyor. Ancak, KİPTAŞ, kamu bankalarından beklediği kredi desteğini yıllardır alamadığını iddia ediyor. KİPTAŞ yönetimine göre, bu durum projelerin hızla ilerlemesini engelliyor.
KİPTAŞ Yönetim Kurulu Başkanı Ali Kurt, kamu bankalarının 2019 yılından bu yana hem KİPTAŞ’a hem de vatandaşlara kredi sağlamadığını belirtiyor. Ancak, bu durumun arkasında kamu bankalarının "direnişi" mi var, yoksa başka sebepler mi söz konusu? Kamu bankalarının, kentsel dönüşüm projelerine ve sosyal konut projelerine yönelik finansal destek sağlamaması, oldukça tartışmalı bir konu haline gelmiş durumda.
KİPTAŞ’A GÖRE BANKALAR İSTANBUL’UN DÖNÜŞÜMÜNE KAYITSIZ KALIYOR
KİPTAŞ Yönetim Kurulu Başkanı Ali Kurt'un iddialarına göre; KİPTAŞ ve İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu, kamu bankalarına yönelik birçok kez işbirliği çağrısında bulunmuş. İmamoğlu, özellikle riskli yapıları dönüştürmek isteyen vatandaşlar için uygun koşullarda kredi verilmesi konusunda kamu bankalarından destek talep etmiş, bir dizi yazılı başvuru yapmış. Ancak, yıllardır bu taleplere net bir yanıt alınamamış ve bankalar konuya kayıtsız kalmış.
Son olarak, KİPTAŞ yönetimi, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’na (BDDK) başvurmuş. BDDK başvurusunda, kamu bankalarının kentsel dönüşüm projelerine yönelik kredi sağlama sorumluluklarını yerine getirmediğini dile getirmiş. BDDK, bankaların ticari birer kuruluş olduklarını ve kredi verme kararlarını kendi iç politikaları doğrultusunda aldıklarını belirten bir cevap vermiş. BDDK’nın bu açıklaması, adeta sorunun kurum tarafından fark edildiği fakat yetki alanlarında olmadığı için müdahale etmedikleri anlamına geliyor. Bu açıklamayla BDDK’da, kamu bankalarının beklenen İstanbul depremine karşı sorumluluklarını yerine getirmediği şeklinde bir algı oluştuğu gözlemleniyor.
KİPTAŞ VE KAMU BANKALARI: KENTSEL DÖNÜŞÜMDE KARŞIT YAKLAŞIMLAR
KİPTAŞ, kamu bankalarının tutumunu bir “direniş” olarak tanımlamış olsa da, bankalar bu durumu daha çok kendi ticari stratejileri ve iç yönetim politikaları doğrultusunda değerlendirdiklerini savunuyor.
İstanbul’daki kentsel dönüşüm süreci, şehrin uzun vadede karşılaşacağı büyük risklere karşı çözüm üretmek adına kritik bir öneme sahip. Ancak, bu süreç için gerekli olan finansmanın sağlanamaması büyük bir engel teşkil ediyor. Kamu bankaları ve KİPTAŞ’ın, bu tür projelerde işbirliği yapması İstanbul halkına karşı bir sorumluluktur.
Beklenen depremin gelmesi ve korkunç sonuçlarıyla bizleri yüzleştirmesini beklemeden İstanbul’un dönüştürülmesi zorunludur. Bankalar ile KİPTAŞ arasındaki siyasi saiklerle yaşanacak olan çekişmeler, İstanbul’da olası afetin suni ama gerçek sebebi olarak karşımıza çıkacaktır. Kamu bankaları ve KİPTAŞ, kentsel dönüşümün finansmanı konusunda net bir yol haritası belirlemek zorundadır. Her iki taraf da çözüm arayışlarını sürdürmeli, kamu bankaları konuya dair somut bir adım atmalı ve sürecin tıkanmasına yol açmamalıdır. KİPTAŞ, bu projelerin gerçekleşebilmesi adına banka kredilerine büyük ölçüde bağımlıdır. Ancak kamu bankalarının, iddia edildiği gibi hem KİPTAŞ’a hem de vatandaşlara finansal destek sağlamama tutumu olursa, süreç durma noktasına gelir.
DEPREM SONRASI BANKALAR SORUMLU OLUR
KİPTAŞ, kamu bankalarından kredi sağlanamaması durumunda projelere kefil olmayı teklif etmişti. Ancak bu teklif, kentsel dönüşümlere kredi vermelerinin bankaların asli sorumlulukları arasında olduğu gerçeğini değiştirmiyor. Zira, bankaların kentsel dönüşüm projelerine kredi sağlamama kararı, yalnızca KİPTAŞ için değil, İstanbul’daki riskli yapıların büyük bir kısmı için ciddi bir engel teşkil eder. Bu durumda İstanbul’daki olası felaketten büyük ölçüde bankalar sorumlu olacaktır.
KREDİ, İSTANBUL'UN GELECEĞİ İÇİN KRİTİK GEREKLİLİK
KİPTAŞ’ın ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin kamu bankalarına yaptığı başvurular ve çağrılar, gerçekten yanıt bulmuyorsa hükümet bankalara müdahale etmelidir. Kamu bankalarının, kentsel dönüşüm projelerine yönelik tutumu tartışmaları yol açacak gibi görünüyor. Bankalar, kredi sağlama konusunda ticari kaygıları ve piyasa koşullarını gerekçe gösteriyor olabilirler, ancak İstanbul’un riskli yapıları için çözüm üretmek adına kamu bankalarının daha aktif bir rol üstlenmesi büyük bir önem taşımaktadır.
Bu noktada, kamu bankalarının bu süreçteki tutumları sadece KİPTAŞ’ı değil, tüm İstanbul halkını bağlıyor. Eğer bankalar bu konuda direnmeye devam ederse, İstanbul'un kentsel dönüşüm süreci daha da gecikebilir ve riskli yapıların dönüşümü yıllarca sürebilir.
TAYFUN ERCAN – KENT YAŞAM
