Türkiye son yıllarda deprem kuşağında olduğunu yine acı sarsıntılarla defalarca kez gösterdi. 2020 yılı 28 Ekim’de 6,7 büyüklüğünde Elazığ, iki gün sonra 30 Ekim’de İzmir’de 7 büyüklüğündeki depremlerin ardından 6 Şubat 2023 tarihinde Kahramanmaraş’ta yaşanan ve son yüzyılın en büyük felaketi olarak gösterilen depremler sonucunda on binlerce canımız yitip gitti.
17 AĞUSTOS ‘MARMARA DEPREMİ’ SAYILMIYOR
Ağustos ayının sonuna gelinirken 1999 yılında tarihler 17 Ağustos’u gösterdiğinde Marmara bölgesine büyük darbe vuran Gölcük depreminin yıldönümü toplumsal hafızamızdaki acı hatırları gün yüzüne çıkardı.
Ancak Gölcük Depremi uzmanların yaptığı akademik araştırmalar kapsamında 250 yılda bir gerçekleşen büyük Marmara depremlerinden sayılmıyor. Marmara Denizi’nin Kuzey kesiminden geçen ve kırılmamış iki segmenti bulunan fay, İstanbul’u Gölcük depreminden daha fazla etkileyecek bir deprem üretme potansiyeli taşıyor.
Yani aslında İstanbul gerçek Marmara depremlerini Osmanlı İmparatorluğu zamanlarında yaşadı ve 100 yıllık Türkiye Cumhuriyeti tarihi boyunca İstanbul’u vuran büyük bir Marmara depremi henüz görmedik. Uzmanların da süresi doldu dedikleri deprem asıl Marmara Depremi olacak.
Kayıtların ciddi anlamda tutulmaya başlamasının ardından Marmara Denizi’nde İstanbul’u büyük oranda etkileyen depremlerin tarihleri ve büyüklükleri şöyle;
1509 İstanbul Depremi (Büyük İstanbul Depremi):
Tarih: 10 Eylül 1509
Büyüklük: Yaklaşık olarak 7.2
1766 Büyük Marmara Depremi:
Tarih: 22 Mayıs 1766
Büyüklük: 7.1
1912 Ganos Depremi:
Tarih: 9 Temmuz 1912
Büyüklük: 7.3
1999 Gölcük Depremi (İzmit Depremi):
Tarih: 17 Ağustos 1999
Büyüklük: 7.4
ALMAN BİLİM İNSANLARI: DEPREM GECİKTİ
Alman Yer Bilimleri Araştırma Merkezi (GFZ), İstanbulluları korkutan açıklamada bulundu. Marmara Denizi'nde 7.4 büyüklüğünde bir deprem olabileceği açıklandı.
İstanbul'daki deprem geçmişi, her 250 yılda bir bu bölgede büyük bir deprem olduğunu gösteriyor ve son olarak 1766 yılında 7,4 büyüklüğünde bir deprem yaşandı.
Araştırmalar, Avrasya ve Anadolu'nun tektonik levhaları arasında yer alan Kuzey Anadolu Fay Hattı'ndaki Ana Marmara Fayı'nın uzun süredir aktifleşmediğini ve bu yüzden 7'nin üzerinde büyüklükte bir depremin geciktiğini ortaya koyuyor.
Bilim insanları, İstanbul'un güneyinde yer alan Kuzey Anadolu Fay Hattı'nın Adalar segmentinde bir deprem oluşabileceği öngörüsünde bulunuyor. Marmara Denizi'nin batısında bulunan ve enerji yükü taşıyan Ganos fayının kırılması durumunda, depremin şiddetinin 7,4'ün üzerine çıkabileceği uyarısında bulunuluyor.
GÖRÜR: DEPREM PERİYODUNUN SONUNDAYIZ
2004 yılında da yayınladılar bunu ciddi bir şekilde. Dolayısıyla yani 30 yıl dediğin zaman işte sonu 2029 gelir. Bu şekilde biz de yani 24 seneyi nihayet geçirdik. Depremin yani olma periyodunun sonlarına doğru geliyoruz. Her yıl da Anadolu, Batı'ya doğru yılda 2 buçuk santim ilerliyor her sene. 24 yılda da en az 50 cm daha stres birikti demektir. Bir de bu olan depremler öyle veya böyle belli oranda stres yükleyebilir, yüklemiştir. O halde yani biz sona yaklaşıyoruz demektir" şeklinde konuştu.
SELİM: KIRILMAMIŞ İKİ SEGMENT VAR
Kuzey Anadolu Fayı’nın kırılmayan 2 segmenti olduğunu ve bu durumun Marmara ve Doğu Anadolu Bölgesi’ni tehdit ettiğini kaydeden Neotektonik ve Deprem Uzmanı Prof. Dr. Haluk Selim, beklenen İstanbul depremine ilişkin tarih vererek, “Bir tanesi en doğu uç noktasında 100 kilometre uzunluğundaki Yedisu Segmentidir. Bu segment Kuzey Anadolu Fayı’nın, Karlova’ya kadar uzanan bölümü üzerinde yer alır. O da henüz kırılmadı ve büyük bir risk teşkil ediyor. Her an kırılabilir ve 7’den büyük hasar yapıcı ve yıkıcı bir deprem meydana getirebilir. Bir diğeri de Kuzey Anadolu Fayı’nın en önemli lokasyonlarından biri olan Marmara Bölgesi’ndeki 115 kilometrelik fay hattıdır. O da kırılmadı.” dedi.
“2026’YA KADAR KIRILABİLİR”
Bu bölgede 17 Ağustos 1999’da bir deprem meydana geldi. Üzerinden 22 sene geçti ve Kuzey Anadolu Fayı üzerinde hala bir deprem meydana gelmedi. Bunun sebepleri de var. Bu nedenleri de tartışmak gerekir. Bu periyodlara bakıldığında istatistiksel bir bilgi ortaya çıkabilir. Sadece Doğu Marmara’yı ele alırsanız; 948, 256 ve 245 sene aralığında bir deprem (1999 depremi) meydana geliyor. Periyodu böyle. Batı Marmara’yı ele alırsanız, İstanbul merkezli depremlerde yine 950 sene, sonra bir deprem meydana geliyor. Ardından 257 sene sonra bir deprem ve sonrasında deprem yok. Burada 257 seneyi ve 1766 depremi üzerine toplarsak, bu periyodu biraz da geniş düşündüğümüzde 2026’ya kadar fay kırılacak gibi bir tablo çıkıyor ortaya. Ama bu tamamen istatistiki bir bilgi.” ifadelerini kullandı.
İSTANBUL’A ÖZEL YASA
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki, İstanbul'a özel bir deprem yasası çıkarmayı hedeflediklerini belirtti.
Özhaseki, "Hızlı adımlar atarak TBMM'de yaz dönemi davet edilerek görüşülebilir" dedi.
Dönüşüm için 3'te 2 rıza şartı olduğunu hatırlatan Özhaseki, "Bana göre yüzde 50'ye gelmeli. Bunu TBMM'ye getirip tartışacağız" diye konuştu.
"YENİ BİNA DÜŞÜNMÜYORUZ"
Bakan Özhaseki, Kanal İstanbul'un olası depremde şehirden tahliyeyi kolaylaştıracağını belirterek, "Avrupa'da Asya'da yeni konut rezerv alanları planlıyoruz. 5 sene içinde tamamlamayı hedefliyoruz. Vatandaşın boşalttığı yerde yeni bina düşünmüyoruz" dedi.
“BİR BEKA, MİLLİ GÜVENLİK MESELESİDİR”
Özhaseki, İstanbul'daki kentsel dönüşüme ilişkin soru üzerine, olası bir depremin kendilerini korkuttuğunu dile getirerek, "İstanbul'daki deprem meselesi gerçekten bir beka, bir milli güvenlik meselesidir. Şöyle bir rakam var elimizde 6 milyon civarında konut var. Bunun 600 bini çok riskli, ilk etapta yıkılacak gibi gözüküyor. Durduğu yerde yıkılan binalar var zaten. Böyle bir ortamda bizim uykumuzu yitirip çok hızlı şekilde vaziyet almamız icap ediyor." açıklamasını yaptı. Fazıl Anıl Kılıçlı/KENT YAŞAM